Zoek de sleutels!

Essay #06        

Onlangs werd ik er weer bij bepaald dat het zo ontzettend moeilijk blijkt voor theaters om te overleven. Het gaat me aan het hart berichten te lezen over het zoveelste theater dat haar deuren definitief sluit, onder de noemer wegbezuinigd. Het stopzetten van subsidies maakt het voor veel theaters onmogelijk om nog door te gaan, want vele van hen steunden grotendeels op deze bron van inkomsten. Na jaren lang gewaardeerd te zijn en relevant bevonden voor dat stukje maatschappij wat zij bedienden, behoren ze nu ineens tot de categorie eentje teveel, niet ondernemend of vooruitstrevend genoeg of te weinig internationaal georiënteerd. ‘Helaas, uw organisatie komt per 1 januari 2013 niet meer voor, op ons lijstje gesubsidieerde. Wij wensen u veel succes met de voortzetting van uw organisatie.’ BAM! In een klap van de kaart geveegd. Pijnlijk, moeilijk en verdrietig. Dat is de realiteit. Dit kan toch niet zomaar!? Waar ligt de sleutel tot succes van financiële onafhankelijkheid? Noem mij naïef om te denken dat die er is, maar tot het tegendeel bewezen is zal ik ernaar zoeken.

Wat ik veel zie gebeuren is dat bestaande theaters allerlei nevenactiviteiten gaan aanbieden, om zoveel mogelijk inkomsten te genereren. Van kinderfeestjes tot de verhuur van diverse ruimtes en het aanbieden van workshops en horecamogelijkheden. Soms een beetje in strijd met de bestaande missie en visie van de organisatie. Zo las ik laatst op de website van Hofplein Rotterdam dat zij tegenwoordig ook basis cursussen theater aanbieden voor volwassenen (HofpleinRotterdam.nl, z.d.). Ik begrijp die uitstap financieel gezien natuurlijk wel, maar Hofplein was volgens mij altijd een theaterschool voor en door kinderen en jongeren. Met dit aanbod lijkt Hofplein Rotterdam een nieuwe straat in te slaan met het verbreden van hun huidige doelgroep.

Een ander voorbeeld. De Rotterdamse Schouwburg heeft haar functie als theatermaker en programmeur verder uitgebreid (Wijbrand Schaap, 2013). Theatercafé Floor en de Schouwburgfoyer vormen nu samen een grote ontmoetingsruimte en tevens werkplek, die zeven dagen per week geopend is voor ieder die daar gebruik van wilt maken. Een twaalf meter lange videowall brengt de actualiteit in het theater. Met deze uitbreiding verlengt de Schouwburg haar contacttijd met haar bezoekers, van enkel geopend te zijn in de avonden nu ook overdag bereikbaar voor publiek. Een goede zet vind ik, om de ruimtes op diverse manieren in te zetten en daarmee met uiteenlopende functies een divers publiek aan te spreken. Op deze manier is de Schouwburg niet alleen een plek waar men, mits gereserveerd, in de avond een voorstelling kan bijwonen, maar ook een openbare ruimte waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Jan Zoet, voormalig directeur van de Rotterdamse Schouwburg, adviseert zijn opvolger het volgende: “Zorg dat je in verbinding blijft staan” (2013).  

In het tijdschrift High Profile Events, een magazine over business events, las ik in de editie juni 2013 een artikel over Tobacco Theater in Amsterdam (Baarsel. van, 2013, pp. 42-43). Ondernemer Erik van Wilsum, oprichter van PromoPodium en Uitjes.nl, kocht eind 2007 in Theaterstraat De Nes in Amsterdam een historisch pand. Rond 1900 diende dit pand als tabaksveilinggebouw totdat het in de jaren 60 werd omgebouwd tot een theater. Het gesubsidieerde Cosmic Theater was de voormalige eigenaar van Tobacco, waardoor van Wilsum met deze aankoop niet alleen een nieuw kantoorpand rijker was, maar tevens de beschikking kreeg over een theaterzaal (Tobacco.nl, z.d.). Hij combineerden zijn bestaande aanbod van compleet verzorgde stadsuitjes, bedrijfsfeestjes en een podium voor onder andere productpresentaties, met het nieuw te gebruiken theater voor intieme theater dinershows, theatervoorstellingen, kookworkshops en evenementen als DansPaleis van Kooten. Het begon niet eens met een idee, maar met een locatie, aldus Erik van Wilsum.

De manier waarop van Wilsum zijn nieuwe bedrijfspand met een theater verleden wist te gebruiken om zijn onderneming uit te breiden, is één van de sleutels tot succes. Hij speelt in op het historische karakter van de locatie en heeft daarmee een bijzonder en interessant verhaal te vertellen aan zijn doelgroep. Door transparant te zijn creëert hij een bepaalde waarde en dat maakt hem deels zo succesvol. Tevens is zijn diversiteit in aanbod een kracht. Hij is niet afhankelijk van één markt, maar richt zich zowel op het bedrijfsleven als de particuliere branche. Een slimme combinatie.

Maas Theater en Dans, een podium en gezelschap van professionele makers voor kinderen, jongeren en jong volwassenen, is ontstaan uit een fusie van theatergroep MAX. jeugddansgezelschap Meekers en theatergroep Siberia (Maastd.nl, z.d.). De fusie leidde tot een frisse start op een nieuwe locatie en op een leuke en aansprekende manier wist Maas Theater en Dans, met haar eerste productie, de bezoekers kennis te laten maken met alle ruimtes van het gebouw. Zij stralen daarmee openheid en transparantie uit en laten heel concreet zien wie ze zijn en wat zij als organisatie meemaken. Nog zo’n sleutel.

Om succesvol te zijn moet een theater trouw blijven aan haar eigen identiteit. Dat betekent niet dat zij enkel theater moet aanbieden, maar juist gebruik moet gaan maken van alle capaciteiten die zij bezit. Gebruik het gebouw, gebruik de verhalen die erover bekend zijn en betrek het publiek in alle ontwikkelingen die van betekenis zijn voor de organisatie, door transparant te zijn. Verras het publiek met creatieve combinaties en wees veelzijdig. Elk aspect van de identiteit van een theater maakt haar uniek ten opzichten van andere theaters.

Ik realiseer mij dat de genoemde sleutels niet 100 procent garant zullen staan voor alle financiële zorgen in theaters. Toch ben ik ervan overtuigd dat waar deuren worden gesloten er altijd ergens een andere raam of deur open gaat, al is het op een kiertje. En die ingang moeten we met elkaar zien te ontdekken.

Bronnenlijst

-Baarsel van, B. (2013). Tobacco Theater: alive and kicking. High Profile Events, 42-43.

-Hofplein Rotterdam (z.d.). Korte cursussen. Geraadpleegd op 13 oktober 2013, van http://www.hofpleinrotterdam.nl/pagina.php?id=1193

-Maas Theater en Dans (z.d.). Algemeen. Geraadpleegd op 13 oktober 2013, van http://www.maastd.nl/over-maas/algemeen/

-Schaap, W. (2013). Jan Zoet: “zorg dat je in verbinding blijft staan”. Geraadpleegd op 13 oktober 2013, van http://www.wijbrandschaap.nl/2013/07/jan-zoet-zorg-dat-je-in-verbinding-blijft-staan/

-Tobacco (z.d.). Geschiedenis. Geraadpleegd op 13 oktober 2013, van http://www.tobacco.nl/info/geschiedenis.html